Geleneksel olarak her yılın ilk gününde güncellediğim en iyi yönetmenler listemin 2022 edition'ı ile karşınızdayım! :) Bu listeyi yaparken mümkün olduğunca objektif olmaya çalıştım. Yönetmenlerin filmografilerini hem nicelik hem de nitelik açısından göz önüne aldım. Yani iyi filmler yapmak kadar çok sayıda iyi film yapmak da bir kriter bu listenin sıralamasında. Aynı zamanda yönetmenlerin filmlerinin geniş kitlelere mal olmuş ve böylece sinema tarihine damga vurmuş filmler olması da tabi ki önemli bir kriter.
1. Alfred Hitchcock
2. Woody Allen
3. Steven Spielberg
4. Martin Scorsese
5. Clint Eastwood
6. Billy Wilder
7. Pedro Almodovar
8. Joel Coen
9. Akira Kurosawa
10. Roman Polanski
11. Ethan Coen
12. William Wyler
13. Ingmar Bergman
14. John Ford
15. Howard Hawks
16. Ridley Scott
17. Sidney Lumet
18. Stanley Kubrick
19. Hayao Miyazaki
20. Tim Burton
21. Quentin Tarantino
22. Christopher Nolan
23. Blake Edwards
24. Peter Weir
25. Oliver Stone
26. Robert Zemeckis
27. Jim Jarmusch
28. Richard Linklater
29. Peter Jackson
30. Luis Bunuel
31. Wilfred Jackson
32. John Huston
33. Jean-Luc Godard
34. Francis Ford Coppola
35. Brian De Palma
36. David Lynch
37. Rob Reiner
38. Steven Soderbergh
39. Wes Anderson
40. Michael Curtiz
41. Charles Chaplin
42. Frank Capra
43. David Lean
44. Federico Fellini
45. Robert Altman
46. Norman Jewison
47. Ken Loach
48. Paul Verhoeven
49. Michael Haneke
50. Mike Leigh
51. Alan Parker
52. John Woo
53. Lasse Hallström
54. John Carpenter
55. Zhang Yimou
56. Ang Lee
57. Wong Kar-Wai
58. Danny Boyle
59. David Fincher
60. Guy Ritchie
61. Paul Thomas Anderson
62. Fritz Lang
63. George Cukor
64. Hamilton Luske
65. George Stevens
66. Joseph L. Mankiewicz
67. Elia Kazan
68. Don Siegel
69. Robert Wise
70. Robert Aldrich
71. Sam Peckinpah
72. Ertem Eğilmez
73. Richard Donner
74. Mike Nichols
75. François Truffaut
76. Milos Forman
77. Andrei Tarkovsky
78. Terry Gilliam
79. Krzysztof Kieslowski
80. Michael Mann
81. Tony Scott
82. Takeshi Kitano
83. Neil Jordan
84. Gus Van Sant
85. Edward Zwick
86. Ron Clements & John Musker
87. Ron Howard
88. James Cameron
89. Alfonso Cuaron
90. Hirokazu Koreeda
91. Park Chan-wook
92. James Mangold
93. Sam Mendes
94. Denis Villeneuve
95. Bong Joon Ho
96. Mervyn LeRoy
97. Clyde Geronimi
98. Robert Bresson
99. Vincente Minnelli
100. Michael Powell
101. Fred Zinnemann
102. Wolfgang Reitherman
103. Michelangelo Antonioni
104. Stanley Kramer
105. Orson Welles
106. Stanley Donen
107. Sergio Leone
108. John Cassavetes
109. John Frankenheimer
110. Sydney Pollack
111. Peter Bogdanovich
112. Joel Schumacher
113. Abbas Kiarostami
114. Stephen Frears
115. Barry Levinson
116. Werner Herzog
117. David Cronenberg
118. Jean-Jacques Annaud
119. Jean-Pierre Jeunet
120. Lars von Trier
121. Giuseppe Tornatore
122. Spike Lee
123. Nuri Bilge Ceylan
124. Luc Besson
125. Sam Raimi
126. Kenneth Branagh
127. Kim Ki-duk
128. Alexander Payne
129. Jean-Marc Vallee
130. Alejandro G. Inarritu
131. Tom Tykwer
132. Bryan Singer
133. Zack Snyder
134. Mamoru Hosoda
135. Marc Forster
136. Asghar Farhadi
137. Edgar Wright
138. Ernst Lubitsch
139. Buster Keaton
140. Jules Dassin
141. Martin Ritt
142. Jean-Pierre Melville
143. Enzo Barboni
144. Arthur Penn
145. Richard Attenborough
146. Louis Malle
147. Isao Takahata
148. Philip Kaufman
149. Walter Hill
150. Frank Oz
151. Taylor Hackford
152. Roger Donaldson
153. Jim Sheridan
154. John Hughes
155. John Landis
156. Kathryn Bigelow
157. Jacques Audiard
158. Jackie Chan
159. Emir Kusturica
160. Paul Greengrass
161. Brad Bird
162. Susanne Bier
163. Hideaki Anno & Kazuya Tsurumaki
164. David Yates
165. Peter Berg
166. Gore Verbinski
167. Kim Jee-woon
168. Guillermo del Toro
169. Doug Liman
170. Lee Unkrich
171. Robert Rodriguez
172. Darren Aronofsky
173. Thomas Vinterberg
174. F. Gary Gray
175. Paolo Sorrentino
176. Kevin Smith
177. Nicolas Winding Refn
178. Matthew Vaughn
179. Alejandro Amenabar
180. Makoto Shinkai
181. Fatih Akın
182. Taika Waititi
EMRE KARA
Tüm yazılarımın tüm hakları saklıdır. Kalbimde ve zihnimde. :)
1 Ocak 2023 Pazar
425 FAVORİ FİLMİM - EMRE KARA
Geleneksel olarak her yılın ilk gününde, önceki yıl izleyip sevdiğim filmleri de ekleyerek güncellediğim favori filmler listemin 2022 edition'ı ile karşınızdayım! :) Listem 2022 sonunda 425 filme erişti. Bu listeyi yaparken göz önüne bulundurduğum kriterler şu şekilde:
- Çeşitliliği koruyabilmek ve belli başlı mihenk taşı yönetmenlerin dominasyonunun önüne geçebilmek adına bu listede her yönetmenden yalnızca bir film yer alıyor.
- Filmler seri olarak (üçleme gibi) listeye dahil edilmişse, bunlar listede tek bir "item" olarak yer alıyorlar.
- Listede neredeyse tamamen uzun metraj sinema filmleri yer alıyor. Bunların yanı sıra az sayıda da olsa belgeseller, kısa filmler ve TV filmleri de yer alıyor. Bu özel durumlar, film isimlerinin yanında parantez içinde belirtiliyor. Ayrıca animasyon filmler de parantez içinde belirtildi.
- İzleyip sevmiş dahi olsam çok az bilinen, çok kıyıda köşede kalmış filmleri de listeye dahil etmedim. Bu da yine listeyi sınırlandırmak için kullanılan kriterlerden biriydi.
- Filmler listede yapım yılına göre kronolojik olarak sıralanıyor. Türk filmleri dışındaki tüm filmlerin adları - muhtemel karışıklıkları önlemek için - İngilizce olarak yazıldı.
1. A Trip to the Moon (1902) Georges Melies (short)
2. The Cabinet of Dr. Caligari (1920) Robert Wiene
3. The Phantom Carriage (1921) Victor Sjöström
4. Nanook of the North (1922) Robert J. Flaherty (doc)
5. Nosferatu (1922) F.W. Murnau
6. Safety Last! (1923) Fred C. Newmeyer & Sam Taylor
7. Greed (1924) Erich von Stroheim
8. Sherlock Jr. (1924) Buster Keaton
9. Metropolis (1927) Fritz Lang
10. Pandora’s Box (1929) Georg Wilhelm Pabst
11. All Quiet on the Western Front (1930) Lewis Milestone
12. The Blue Angel (1930) Josef von Sternberg
13. Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1931) Rouben Mamoulian
14. Frankenstein (1931) & Bride of Frankenstein (1935) James Whale
15. Freaks (1932) Tod Browning
16. I am a Fugitive from a Chain Gang (1932) Mervyn LeRoy
17. Scarface (1932) Howard Hawks, Richard Rosson
18. King Kong (1933) Merian C. Cooper & Ernest B. Schoedsack
19. L’Atalante (1934) Jean Vigo
20. The Grand Illusion (1937) Jean Renoir
21. Gone with the Wind (1939) Victor Fleming
22. The Hound of the Baskervilles (1939) Sidney Lanfield
23. The Grapes of Wrath (1940) John Ford
24. The Great Dictator (1940) Charles Chaplin
25. Citizen Kane (1941) Orson Welles
26. The Lady Eve (1941) Preston Sturges
27. Casablanca (1942) Michael Curtiz
28. To Be or Not to Be (1942) Ernst Lubitsch
29. The Ox-Bow Incident (1943) William A. Wellman
30. Gaslight (1944) George Cukor
31. Children of Paradise (1945) Marcel Carne
32. Rome, Open City (1945) Roberto Rossellini
33. Beauty and the Beast (1946) Jean Cocteau
34. It's a Wonderful Life (1946) Frank Capra
35. Black Narcissus (1947) Michael Powell & Emeric Pressburger
36. Nightmare Alley (1947) Edmund Goulding
37. Out of the Past (1947) Jacques Tourneur
38. Bicycle Thieves (1948) Vittorio De Sica
39. Letter from an Unknown Woman (1948) Max Ophüls
40. The Treasure of the Sierra Madre (1948 John Huston
41. The Third Man (1949) Carol Reed
42. All About Eve (1950) Joseph L. Mankiewicz
43. Gun Crazy (1950) Joseph H. Lewis
44. Sunset Blvd. (1950) Billy Wilder
45. The Gunfighter (1950) Henry King
46. Diary of a Country Priest (1951) Robert Bresson
47. Forbidden Games (1952) Rene Clement
48. Singin’ in the Rain (1952) Stanley Donen & Gene Kelly
49. Roman Holiday (1953) William Wyler
50. Tokyo Story (1953) Yasujiro Ozu
51. Ugetsu (1953) Kenji Mizoguchi
52. La strada (1954) Federico Fellini
53. On the Waterfront (1954) Elia Kazan
54. Diabolique (1955) Henri-Georges Clouzot
55. Marty (1955) Delbert Mann
56. Ordet (1955) Carl Theodor Dreyer
57. Pather Panchali (1955), Aparajito (1956), Apur Sansar (1959) Satyajit Ray
58. Rebel Without a Cause (1955) Nicholas Ray
59. Rififi (1955) Jules Dassin
60. The Night of the Hunter (1955) Charles Laughton
61. Giant (1956) George Stevens
62. Night and Fog (1956) Alain Resnais (doc) (short)
63. The Red Balloon (1956) Albert Lamorisse (short)
64. The Ten Commandments (1956) Cecil B. DeMille
65. Written on the Wind (1956) Douglas Sirk
66. Sweet Smell of Success (1957) Alexander Mackendrick
67. The Cranes Are Flying (1957) Mikhail Kalatozov
68. Throne of Blood (1957) Akira Kurosawa
69. Cat on a Hot Tin Roof (1958) Richard Brooks
70. Ballad of a Soldier (1959) Grigoriy Chukhray
71. Eyes Without a Face (1960) Georges Franju
72. Le trou (1960) Jacques Becker
73. Psycho (1960) Alfred Hitchcock
74. Rocco and His Brothers (1960) Luchino Visconti
75. Breakfast at Tiffany's (1961) Blake Edwards
76. Judgment at Nuremberg (1961) Stanley Kramer
77. The Innocents (1961) Jack Clayton
78. West Side Story (1961) Robert Wise & Jerome Robbins
79. Cape Fear (1962) J. Lee Thompson
80. Harakiri (1962) Masaki Kobayashi
81. Jules and Jim (1962) François Truffaut
82. To Kill a Mockingbird (1962) Robert Mulligan
83. What Ever Happened to Baby Jane? (1962) Robert Aldrich
84. The Servant (1963) Joseph Losey
85. Becket (1964) Peter Glenville
86. Onibaba (1964) Kaneto Shindo
87. The Umbrellas of Cherbourg (1964) Jacques Demy
88. Woman in the Dunes (1964) Hiroshi Teshigahara
89. Doctor Zhivago (1965) David Lean
90. Apartment Trilogy: Repulsion (1965), Rosemary’s Baby (1968), The Tenant (1976) Roman Polanski
91. A Man for All Seasons (1966) Fred Zinnemann
92. La grande vadrouille (1966) Gerard Oury
93. Persona (1966) Ingmar Bergman
94. Seconds (1966) John Frankenheimer
95. The Battles of Algiers (1966) Gillo Pontecorvo
96. Belle de jour (1967) Luis Bunuel
97. Bonnie and Clyde (1967) Arthur Penn
98. The Graduate (1967) Mike Nichols
99. Wait Until Dark (1967) Terence Young
100. Night of the Living Dead (1968), Dawn of the Dead (1978), Day of the Dead (1985) George A. Romero
101. Once Upon a Time in the West (1968) Sergio Leone
102. Romeo and Juliet (1968) Franco Zeffirelli
103. Witchfinder General (1968) Michael Reeves
104. Kes (1969) Ken Loach
105. Midnight Cowboy (1969) John Schlesinger
106. My Night at Maud’s (1969) Eric Rohmer
107. The Wild Bunch (1969) Sam Peckinpah
108. They Shoot Horses, Don’t They? (1969) Sydney Pollack
109. Z (1969) Costa-Gavras
110. Le cercle rouge (1970) Jean-Pierre Melville
111. The Conformist (1970) Bernardo Bertolucci
112. Wake in Fright (1971) Ted Kotcheff
113. Aguirre, the Wrath of God (1972) Werner Herzog
114. Cabaret (1972) Bob Fosse
115. Deliverance (1972) John Boorman
116. Slaughterhouse-Five (1972) George Roy Hill
117. The Godfather: Parts I & II (1972, 1974) Francis Ford Coppola
118. Ali: Fear Eats the Soul (1973) Rainer Werner Fassbinder
119. Fantastic Planet (1973) Rene Laloux (animation)
120. Lady Snowblood (1973) Toshiya Fujita
121. Paper Moon (1973) Peter Bogdanovich
122. The Exorcist (1973) William Friedkin
123. The Wicker Man (1973) Robin Hardy
124. Westworld (1973) Michael Crichton
125. A Woman Under the Influence (1974) John Cassavetes
126. The Texas Chainsaw Massacre (1974) Tobe Hooper
127. Grey Gardens (1975) Ellen Hovde, Albert & David Maysles, Muffie Meyer (doc)
128. Jaws (1975) Steven Spielberg
129. The Stepford Wives (1975) Bryan Forbes
130. Carrie (1976) Brian De Palma
131. Network (1976) Sidney Lumet
132. Taxi Driver (1976) Martin Scorsese
133. The Message (1976) Moustapha Akkad
134. 3 Women (1977) Robert Altman
135. A Special Day (1977) Ettore Scola
136. Çöpçüler Kralı (1977) Zeki Ökten
137. Selvi Boylum Al Yazmalım (1977) Atıf Yılmaz
138. Star Wars (1977) George Lucas, The Empire Strikes Back (1980) Irvin Kershner, Return of the Jedi (1983) Richard Marquand
139. Suspiria (1977) Dario Argento
140. Halloween (1978) John Carpenter
141. The Deer Hunter (1978) Michael Cimino
142. Breaking Away (1979) Peter Yates
143. The Tin Drum (1979) Volker Schlöndorff
144. The Shining (1980) Stanley Kubrick
145. Das Boot (1981) Wolfgang Petersen
146. The French Lieutenant's Woman (1981) Karel Reisz
147. Blade Runner (1982) Ridley Scott
148. Gandhi (1982) Richard Attenborough
149. Koyaanisqatsi (1982) Godfrey Reggio (doc)
150. Sophie’s Choice (1982) Alan J. Pakula
151. Michael Jackson: Thriller (1983) John Landis (music video)
152. Terms of Endearment (1983) James L. Brooks
153. Amadeus (1984) Milos Forman
154. Paris, Texas (1984) Wim Wenders
155. Threads (1984) Mick Jackson (TV movie)
156. Brazil (1985) Terry Gilliam
157. Come and See (1985) Elem Klimov
158. Kiss of the Spider Woman (1985) Hector Babenco
159. Züğürt Ağa (1985) Nesli Çölgeçen
160. Jean de Florette & Manon des sources (1986) Claude Berri
161. Platoon (1986) Oliver Stone
162. Stand by Me (1986) Rob Reiner
163. The Sacrifice (1986) Andrei Tarkovsky
164. When the Wind Blows (1986) Jimmy T. Murakami (animation)
165. Au revoir les enfants (1987) Louis Malle
166. Babette’s Feast (1987) Gabriel Axel
167. Pelle the Conqueror (1987) Bille August
168. A Fish Called Wanda (1988) Charles Crichton
169. Cinema Paradiso (1988) Giuseppe Tornatore
170. Dead Ringers (1988) David Cronenberg
171. Grave of the Fireflies (1988) Isao Takahata (animation)
172. Hairspray (1988) John Waters
173. The Thin Blue Line (1988) Errol Morris (doc)
174. Crimes and Misdemeanors (1989) Woody Allen
175. Driving Miss Daisy (1989) Bruce Beresford
176. Santa Sangre (1989) Alejandro Jodorowsky
177. Close-Up (1990) Abbas Kiarostami
178. Paris is Burning (1990) Jennie Livingston (doc)
179. Fried Green Tomatoes (1991) Jon Avnet
180. Raise the Red Lantern (1991) Zhang Yimou
181. The Silence of the Lambs (1991) Jonathan Demme
182. A Heart in Winter (1992) Claude Sautet
183. Baraka (1992) Ron Fricke (doc)
184. Malcolm X (1992) Spike Lee
185. Arizona Dream (1993) Emir Kusturica
186. Farewell My Concubine (1993) Chen Kaige
187. In the Name of the Father (1993) Jim Sheridan
188. The Remains of the Day (1993) James Ivory
189. Three Colors: Blue, White, Red (1993-1994) Krzysztof Kieslowski
190. True Romance (1993) Tony Scott
191. What’s Eating Gilbert Grape (1993) Lasse Hallström
192. Before the Rain (1994) Milcho Manchevski
193. Ed Wood (1994) Tim Burton
194. Forrest Gump (1994) Robert Zemeckis
195. Leon (1994) Luc Besson
196. Once Were Warriors (1994) Lee Tamahori
197. Priest (1994) Antonia Bird
198. Before Sunrise (1995), Before Sunset (2004), Before Midnight (2013) Richard Linklater
199. Dead Man (1995) Jim Jarmusch
200. Heat (1995) Michael Mann
201. La haine (1995) Mathieu Kassovitz
202. Se7en (1995) David Fincher
203. Strange Days (1995) Kathryn Bigelow
204. The Usual Suspects (1995) Bryan Singer
205. Total Eclipse (1995) Agnieszka Holland
206. Toy Story 1, 2, 3, 4 (1995, 1999, 2010, 2019) John Lasseter, Ash Brannon, Lee Unkrich, Josh Cooley (animation)
207. Welcome to the Dollhouse (1995) Todd Solondz
208. Hamlet (1996) Kenneth Branagh
209. Scream (1996) Wes Craven
210. Sling Blade (1996) Billy Bob Thornton
211. Trainspotting (1996) Danny Boyle
212. Ağır Roman (1997) Mustafa Altıoklar
213. Children of Heaven (1997) Majid Majidi
214. Gattaca (1997) Andrew Niccol
215. In the Company of Men (1997) Neil LaBute
216. Life is Beautiful (1997) Roberto Benigni
217. Masumiyet (1997) & Kader (2006) Zeki Demirkubuz
218. The Apostle (1997) Robert Duvall
219. Titanic (1997) James Cameron
220. Gods and Monsters (1998) Bill Condon
221. The Truman Show (1998) Peter Weir
222. American Beauty (1999) Sam Mendes
223. Beau travail (1999) Claire Denis
224. Boys Don’t Cry (1999) Kimberly Peirce
225. Magnolia (1999) Paul Thomas Anderson
226. Ratcatcher (1999) Lynne Ramsay
227. The Blair Witch Project (1999) Daniel Myrick & Eduardo Sanchez
228. The Green Mile (1999) Frank Darabont
229. The Sixth Sense (1999) M. Night Shyamalan
230. Death Trilogy: Amores Perros (2000), 21 Grams (2003), Babel (2006) Alejandro G. Inarritu
231. Before Night Falls (2000) Julian Schnabel
232. Chicken Run (2000) Nick Park & Peter Lord (animation)
233. Snatch (2000) Guy Ritchie
234. Under the Sand (2000) François Ozon
235. Amelie (2001) Jean-Pierre Jeunet
236. Moulin Rouge! (2001) Baz Luhrmann
237. Mulholland Dr. (2001) David Lynch
238. No Man’s Land (2001) Danis Tanovic
239. Spirited Away (2001) Hayao Miyazaki (animation)
240. The Lord of the Rings Trilogy (2001-2003) Peter Jackson
241. The Others (2001) Alejandro Amenabar
242. The Royal Tenenbaums (2001) Wes Anderson
243. Vizontele (2001) Yılmaz Erdoğan, Ömer Faruk Sorak
244. About Schmidt (2002) Alexander Payne
245. Bowling for Columbine (2002) Michael Moore (doc)
246. City of God (2002) Fernando Meirelles, Katia Lund
247. Lilya 4-Ever (2002) Lukas Moodysson
248. Rabbit-Proof Fence (2002) Phillip Noyce
249. Talk to Her (2002) Pedro Almodovar
250. The Count of Monte Cristo (2002) Kevin Reynolds
251. The Hours (2002) Stephen Daldry
252. The Magdalene Sisters (2002) Peter Mullan
253. Dogville (2003) Lars von Trier
254. Girl with a Pearl Earring (2003) Peter Webber
255. Kill Bill: Vol. 1 & 2 (2003, 2004) Quentin Tarantino
256. Mystic River (2003) Clint Eastwood
257. Spring, Summer, Fall, Winter... and Spring (2003) Kim Ki-duk
258. The Triplets of Belleville (2003) Sylvain Chomet
259. Downfall (2004) Oliver Hirschbiegel
260. Eternal Sunshine of the Spotless Mind (2004) Michel Gondry
261. The Lizard (2004) Kamal Tabrizi
262. Turtles Can Fly (2004) Bahman Ghobadi
263. Adam’s Apples (2005) Anders Thomas Jensen
264. Babam ve Oğlum (2005) Çağan Irmak
265. Batman Begins (2005), The Dark Knight (2008), The Dark Knight Rises (2012) Christopher Nolan
266. Breakfast on Pluto (2005) Neil Jordan
267. Brokeback Mountain (2005) Ang Lee
268. C.R.A.Z.Y. (2005) Jean-Marc Vallee
269. Capote (2005) Bennett Miller
270. Gönül Yarası (2005) Yavuz Turgul
271. L’enfant (2005) Jean-Pierre & Luc Dardenne
272. North Country (2005) Niki Caro
273. Paradise Now (2005) Hany Abu-Assad
274. Sin City (2005) Frank Miller & Robert Rodriguez
275. Away from Her (2006) Sarah Polley
276. Children of Men (2006) Alfonso Cuaron
277. Little Miss Sunshine (2006) Jonathan Dayton & Valerie Faris
278. Pan’s Labyrinth (2006) Guillermo del Toro
279. The Island (2006) Pavel Lungin
280. The Lives of Others (2006) Florian Henckel von Donnersmarck
281. The Namesake (2006) Mira Nair
282. [Rec] (2007) Jaume Balaguero, Paco Plaza
283. 3:10 to Yuma (2007) James Mangold
284. An American Crime (2007) Tommy O’Haver
285. Atonement (2007) Joe Wright
286. Barda (2007) Serdar Akar
287. Into the Wild (2007) Sean Penn
288. No Country for Old Men (2007) Joel & Ethan Coen
289. Once (2007) John Carney
290. The Assassination of Jesse James by the Coward Robert Ford (2007) Andrew Dominik
291. The Class (2007) Ilmar Raag
292. The Orphanage (2007) J.A. Bayona
293. Dear Zachary: A Letter to a Son About His Father (2008) Kurt Kuenne (doc)
294. Ip Man (2008) Wilson Yip
295. Milk (2008) Gus Van Sant
296. Waltz with Bashir (2008) Ari Folman (doc)
297. About Elly (2009) Asghar Farhadi
298. District 9 (2009) Neill Blomkamp
299. I Love You Phillip Morris (2009) Glenn Ficarra & John Requa
300. Mary and Max (2009) Adam Elliot (animation)
301. Prayers for Bobby (2009) Russell Mulcahy (TV movie)
302. The Secret in Their Eyes (2009) Juan Jose Campanella
303. The White Ribbon (2009) Michael Haneke
304. Up (2009) Pete Docter & Bob Peterson (animation)
305. Up in the Air (2009) Jason Reitman
306. 13 Assassins (2010) Takashi Miike
307. Animal Kingdom (2010) David Michod
308. Blue Valentine (2010) Derek Cianfrance
309. Boy (2010) Taika Waititi
310. Incendies (2010) Denis Villeneuve
311. Never Let Me Go (2010) Mark Romanek
312. Winter’s Bone (2010) Debra Granik
313. Snowtown (2011) Justin Kurzel
314. The Deep Blue Sea (2011) Terence Davies
315. The Help (2011) Tate Taylor
316. The Parade (2011) Srdjan Dragojevic
317. The Raid (2011) Gareth Evans
318. The Tree of Life (2011) Terrence Malick
319. Beasts of the Southern Wild (2012) Benh Zeitlin
320. Cloud Atlas (2012) Tom Tykwer, Lana & Lilly Wachowski
321. It's Such a Beautiful Day (2012) Don Hertzfeldt (animation)
322. The Act of Killing (2012) & The Look of Silence (2014) Joshua Oppenheimer, Anonymous, Christine Cynn (doc)
323. The Hunt (2012) Thomas Vinterberg
324. 12 Years a Slave (2013) Steve McQueen
325. Ida (2013) Pawel Pawlikowski
326. Philomena (2013) Stephen Frears
327. Rush (2013) Ron Howard
328. Short Term 12 (2013) Destin Daniel Cretton
329. Tangerines (2013) Zaza Urushadze
330. The Conjuring (2013) & The Conjuring 2 (2016) James Wan
331. The Selfish Giant (2013) Clio Barnard
332. We Are What We Are (2013) Jim Mickle
333. Calvary (2014) John Michael McDonagh
334. Clouds of Sils Maria (2014) Olivier Assayas
335. Ex Machina (2014) Alex Garland
336. Force Majeure (2014) Ruben Östlund
337. Fury (2014) David Ayer
338. Leviathan (2014) Andrey Zvyagintsev
339. Nightcrawler (2014) Dan Gilroy
340. Phoenix (2014) Christian Petzold
341. Pride (2014) Matthew Warchus
342. The Imitation Game (2014) Morten Tyldum
343. The Normal Heart (2014) Ryan Murphy (TV movie)
344. Wild Tales (2014) Damian Szifron
345. Anomalisa (2015) Charlie Kaufman & Duke Johnson (animation)
346. Brooklyn (2015) John Crowley
347. Carol (2015) Todd Haynes
348. Mad Max: Fury Road (2015) George Miller
349. The Dressmaker (2015) Jocelyn Moorhouse
350. Don’t Breathe (2016) Fede Alvarez
351. Hacksaw Ridge (2016) Mel Gibson
352. I Am Not Your Negro (2016) Raoul Peck (doc)
353. It’s Only the End of the World (2016) Xavier Dolan
354. La La Land (2016) Damien Chazelle
355. Lady Macbeth (2016) William Oldroyd
356. Lion (2016) Garth Davis
357. Loving (2016) Jeff Nichols
358. Manchester by the Sea (2016) Kenneth Lonergan
359. Moonlight (2016) Barry Jenkins
360. The Handmaiden (2016) Park Chan-wook
361. Train to Busan (2016) Yeon Sang-ho
362. Your Name (2016) Makoto Shinkai (animation)
363. Ayla (2017) Can Ulkay
364. Call Me by Your Name (2017) Luca Guadagnino
365. Faces Places (2017) JR, Agnes Varda (doc)
366. First Reformed (2017) Paul Schrader
367. Get Out (2017) Jordan Peele
368. I, Tonya (2017) Craig Gillespie
369. In the Fade (2017) Fatih Akın
370. Loving Vincent (2017) Dorota Kobiela, Hugh Welchman (animation)
371. Mother! (2017) Darren Aronofsky
372. The Breadwinner (2017) Nora Twomey (animation)
373. The Florida Project (2017) Sean Baker
374. The Rider (2017) Chloe Zhao
375. Thelma (2017) Joachim Trier
376. Three Billboards Outside Ebbing, Missouri (2017) Martin McDonagh
377. Wind River (2017) Taylor Sheridan
378. A Quiet Place (2018) & A Quiet Place Part II (2020) John Krasinski
379. Ahlat Ağacı (2018) Nuri Bilge Ceylan
380. Boy Erased (2018) Joel Edgerton
381. Capernaum (2018) Nadine Labaki
382. Climax (2018) Gaspar Noe
383. Green Book (2018) Peter Farrelly
384. Happy as Lazzaro (2018) Alice Rohrwacher
385. Shoplifters (2018) Hirokazu Koreeda
386. Sorry to Bother You (2018) Boots Riley
387. The Favourite (2018) Yorgos Lanthimos
388. The Nightingale (2018) Jennifer Kent
389. And Then We Danced (2019) Levan Akin
390. Corpus Christi (2019) Jan Komasa
391. First Cow (2019) Kelly Reichardt
392. Joker (2019) Todd Phillips
393. Klaus (2019) Sergio Pablos & Carlos Martinez Lopez (animation)
394. Knives Out (2019) & Glass Onion (2022) Rian Johnson
395. Marriage Story (2019) Noah Baumbach
396. Midsommar (2019) Ari Aster
397. Parasite (2019) Bong Joon Ho
398. Portrait of a Lady on Fire (2019) Celine Sciamma
399. Saint Maud (2019) Rose Glass
400. Sound of Metal (2019) Darius Marder
401. System Crasher (2019) Nora Fingscheidt
402. The Lighthouse (2019) Robert Eggers
403. The Platform (2019) Galder Gaztelu-Urrutia
404. Minari (2020) Lee Isaac Chung
405. My Octopus Teacher (2020) Pippa Ehrlich, James Reed (doc)
406. Quo vadis, Aida? (2020) Jasmila Zbanic
407. The Devil All the Time (2020) Antonio Campos
408. The Trial of the Chicago 7 (2020) Aaron Sorkin
409. WolfWalkers (2020) Tomm Moore, Ross Stewart (animation)
410. CODA (2021) Sian Heder
411. Don’t Look Up (2021) Adam McKay
412. Drive My Car (2021) Ryusuke Hamaguchi
413. Flee (2021) Jonas Poher Rasmussen (animation) (doc)
414. Judas and the Black Messiah (2021) Shaka King
415. Last Night in Soho (2021) Edgar Wright
416. Luca (2021) Enrico Carasora (animation)
417. The Mitchells vs the Machines (2021) Michael Rianda, Jeff Rowe (animation)
418. The Power of the Dog (2021) Jane Campion
419. Everything Everywhere All at Once (2022) Dan Kwan, Daniel Scheinert
420. My Policeman (2022) Michael Grandage
421. Speak No Evil (2022) Christian Tafdrup
422. The Batman (2022) Matt Reeves
423. The Woman King (2022) Gina Prince-Bythewood
424. Top Gun: Maverick (2022) Joseph Kosinski
425. X & Pearl (2022) Ti West
EMRE KARA
Tüm yazılarımın tüm hakları saklıdır. Kalbimde ve zihnimde. :)
- Çeşitliliği koruyabilmek ve belli başlı mihenk taşı yönetmenlerin dominasyonunun önüne geçebilmek adına bu listede her yönetmenden yalnızca bir film yer alıyor.
- Filmler seri olarak (üçleme gibi) listeye dahil edilmişse, bunlar listede tek bir "item" olarak yer alıyorlar.
- Listede neredeyse tamamen uzun metraj sinema filmleri yer alıyor. Bunların yanı sıra az sayıda da olsa belgeseller, kısa filmler ve TV filmleri de yer alıyor. Bu özel durumlar, film isimlerinin yanında parantez içinde belirtiliyor. Ayrıca animasyon filmler de parantez içinde belirtildi.
- İzleyip sevmiş dahi olsam çok az bilinen, çok kıyıda köşede kalmış filmleri de listeye dahil etmedim. Bu da yine listeyi sınırlandırmak için kullanılan kriterlerden biriydi.
- Filmler listede yapım yılına göre kronolojik olarak sıralanıyor. Türk filmleri dışındaki tüm filmlerin adları - muhtemel karışıklıkları önlemek için - İngilizce olarak yazıldı.
1. A Trip to the Moon (1902) Georges Melies (short)
2. The Cabinet of Dr. Caligari (1920) Robert Wiene
3. The Phantom Carriage (1921) Victor Sjöström
4. Nanook of the North (1922) Robert J. Flaherty (doc)
5. Nosferatu (1922) F.W. Murnau
6. Safety Last! (1923) Fred C. Newmeyer & Sam Taylor
7. Greed (1924) Erich von Stroheim
8. Sherlock Jr. (1924) Buster Keaton
9. Metropolis (1927) Fritz Lang
10. Pandora’s Box (1929) Georg Wilhelm Pabst
11. All Quiet on the Western Front (1930) Lewis Milestone
12. The Blue Angel (1930) Josef von Sternberg
13. Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1931) Rouben Mamoulian
14. Frankenstein (1931) & Bride of Frankenstein (1935) James Whale
15. Freaks (1932) Tod Browning
16. I am a Fugitive from a Chain Gang (1932) Mervyn LeRoy
17. Scarface (1932) Howard Hawks, Richard Rosson
18. King Kong (1933) Merian C. Cooper & Ernest B. Schoedsack
19. L’Atalante (1934) Jean Vigo
20. The Grand Illusion (1937) Jean Renoir
21. Gone with the Wind (1939) Victor Fleming
22. The Hound of the Baskervilles (1939) Sidney Lanfield
23. The Grapes of Wrath (1940) John Ford
24. The Great Dictator (1940) Charles Chaplin
25. Citizen Kane (1941) Orson Welles
26. The Lady Eve (1941) Preston Sturges
27. Casablanca (1942) Michael Curtiz
28. To Be or Not to Be (1942) Ernst Lubitsch
29. The Ox-Bow Incident (1943) William A. Wellman
30. Gaslight (1944) George Cukor
31. Children of Paradise (1945) Marcel Carne
32. Rome, Open City (1945) Roberto Rossellini
33. Beauty and the Beast (1946) Jean Cocteau
34. It's a Wonderful Life (1946) Frank Capra
35. Black Narcissus (1947) Michael Powell & Emeric Pressburger
36. Nightmare Alley (1947) Edmund Goulding
37. Out of the Past (1947) Jacques Tourneur
38. Bicycle Thieves (1948) Vittorio De Sica
39. Letter from an Unknown Woman (1948) Max Ophüls
40. The Treasure of the Sierra Madre (1948 John Huston
41. The Third Man (1949) Carol Reed
42. All About Eve (1950) Joseph L. Mankiewicz
43. Gun Crazy (1950) Joseph H. Lewis
44. Sunset Blvd. (1950) Billy Wilder
45. The Gunfighter (1950) Henry King
46. Diary of a Country Priest (1951) Robert Bresson
47. Forbidden Games (1952) Rene Clement
48. Singin’ in the Rain (1952) Stanley Donen & Gene Kelly
49. Roman Holiday (1953) William Wyler
50. Tokyo Story (1953) Yasujiro Ozu
51. Ugetsu (1953) Kenji Mizoguchi
52. La strada (1954) Federico Fellini
53. On the Waterfront (1954) Elia Kazan
54. Diabolique (1955) Henri-Georges Clouzot
55. Marty (1955) Delbert Mann
56. Ordet (1955) Carl Theodor Dreyer
57. Pather Panchali (1955), Aparajito (1956), Apur Sansar (1959) Satyajit Ray
58. Rebel Without a Cause (1955) Nicholas Ray
59. Rififi (1955) Jules Dassin
60. The Night of the Hunter (1955) Charles Laughton
61. Giant (1956) George Stevens
62. Night and Fog (1956) Alain Resnais (doc) (short)
63. The Red Balloon (1956) Albert Lamorisse (short)
64. The Ten Commandments (1956) Cecil B. DeMille
65. Written on the Wind (1956) Douglas Sirk
66. Sweet Smell of Success (1957) Alexander Mackendrick
67. The Cranes Are Flying (1957) Mikhail Kalatozov
68. Throne of Blood (1957) Akira Kurosawa
69. Cat on a Hot Tin Roof (1958) Richard Brooks
70. Ballad of a Soldier (1959) Grigoriy Chukhray
71. Eyes Without a Face (1960) Georges Franju
72. Le trou (1960) Jacques Becker
73. Psycho (1960) Alfred Hitchcock
74. Rocco and His Brothers (1960) Luchino Visconti
75. Breakfast at Tiffany's (1961) Blake Edwards
76. Judgment at Nuremberg (1961) Stanley Kramer
77. The Innocents (1961) Jack Clayton
78. West Side Story (1961) Robert Wise & Jerome Robbins
79. Cape Fear (1962) J. Lee Thompson
80. Harakiri (1962) Masaki Kobayashi
81. Jules and Jim (1962) François Truffaut
82. To Kill a Mockingbird (1962) Robert Mulligan
83. What Ever Happened to Baby Jane? (1962) Robert Aldrich
84. The Servant (1963) Joseph Losey
85. Becket (1964) Peter Glenville
86. Onibaba (1964) Kaneto Shindo
87. The Umbrellas of Cherbourg (1964) Jacques Demy
88. Woman in the Dunes (1964) Hiroshi Teshigahara
89. Doctor Zhivago (1965) David Lean
90. Apartment Trilogy: Repulsion (1965), Rosemary’s Baby (1968), The Tenant (1976) Roman Polanski
91. A Man for All Seasons (1966) Fred Zinnemann
92. La grande vadrouille (1966) Gerard Oury
93. Persona (1966) Ingmar Bergman
94. Seconds (1966) John Frankenheimer
95. The Battles of Algiers (1966) Gillo Pontecorvo
96. Belle de jour (1967) Luis Bunuel
97. Bonnie and Clyde (1967) Arthur Penn
98. The Graduate (1967) Mike Nichols
99. Wait Until Dark (1967) Terence Young
100. Night of the Living Dead (1968), Dawn of the Dead (1978), Day of the Dead (1985) George A. Romero
101. Once Upon a Time in the West (1968) Sergio Leone
102. Romeo and Juliet (1968) Franco Zeffirelli
103. Witchfinder General (1968) Michael Reeves
104. Kes (1969) Ken Loach
105. Midnight Cowboy (1969) John Schlesinger
106. My Night at Maud’s (1969) Eric Rohmer
107. The Wild Bunch (1969) Sam Peckinpah
108. They Shoot Horses, Don’t They? (1969) Sydney Pollack
109. Z (1969) Costa-Gavras
110. Le cercle rouge (1970) Jean-Pierre Melville
111. The Conformist (1970) Bernardo Bertolucci
112. Wake in Fright (1971) Ted Kotcheff
113. Aguirre, the Wrath of God (1972) Werner Herzog
114. Cabaret (1972) Bob Fosse
115. Deliverance (1972) John Boorman
116. Slaughterhouse-Five (1972) George Roy Hill
117. The Godfather: Parts I & II (1972, 1974) Francis Ford Coppola
118. Ali: Fear Eats the Soul (1973) Rainer Werner Fassbinder
119. Fantastic Planet (1973) Rene Laloux (animation)
120. Lady Snowblood (1973) Toshiya Fujita
121. Paper Moon (1973) Peter Bogdanovich
122. The Exorcist (1973) William Friedkin
123. The Wicker Man (1973) Robin Hardy
124. Westworld (1973) Michael Crichton
125. A Woman Under the Influence (1974) John Cassavetes
126. The Texas Chainsaw Massacre (1974) Tobe Hooper
127. Grey Gardens (1975) Ellen Hovde, Albert & David Maysles, Muffie Meyer (doc)
128. Jaws (1975) Steven Spielberg
129. The Stepford Wives (1975) Bryan Forbes
130. Carrie (1976) Brian De Palma
131. Network (1976) Sidney Lumet
132. Taxi Driver (1976) Martin Scorsese
133. The Message (1976) Moustapha Akkad
134. 3 Women (1977) Robert Altman
135. A Special Day (1977) Ettore Scola
136. Çöpçüler Kralı (1977) Zeki Ökten
137. Selvi Boylum Al Yazmalım (1977) Atıf Yılmaz
138. Star Wars (1977) George Lucas, The Empire Strikes Back (1980) Irvin Kershner, Return of the Jedi (1983) Richard Marquand
139. Suspiria (1977) Dario Argento
140. Halloween (1978) John Carpenter
141. The Deer Hunter (1978) Michael Cimino
142. Breaking Away (1979) Peter Yates
143. The Tin Drum (1979) Volker Schlöndorff
144. The Shining (1980) Stanley Kubrick
145. Das Boot (1981) Wolfgang Petersen
146. The French Lieutenant's Woman (1981) Karel Reisz
147. Blade Runner (1982) Ridley Scott
148. Gandhi (1982) Richard Attenborough
149. Koyaanisqatsi (1982) Godfrey Reggio (doc)
150. Sophie’s Choice (1982) Alan J. Pakula
151. Michael Jackson: Thriller (1983) John Landis (music video)
152. Terms of Endearment (1983) James L. Brooks
153. Amadeus (1984) Milos Forman
154. Paris, Texas (1984) Wim Wenders
155. Threads (1984) Mick Jackson (TV movie)
156. Brazil (1985) Terry Gilliam
157. Come and See (1985) Elem Klimov
158. Kiss of the Spider Woman (1985) Hector Babenco
159. Züğürt Ağa (1985) Nesli Çölgeçen
160. Jean de Florette & Manon des sources (1986) Claude Berri
161. Platoon (1986) Oliver Stone
162. Stand by Me (1986) Rob Reiner
163. The Sacrifice (1986) Andrei Tarkovsky
164. When the Wind Blows (1986) Jimmy T. Murakami (animation)
165. Au revoir les enfants (1987) Louis Malle
166. Babette’s Feast (1987) Gabriel Axel
167. Pelle the Conqueror (1987) Bille August
168. A Fish Called Wanda (1988) Charles Crichton
169. Cinema Paradiso (1988) Giuseppe Tornatore
170. Dead Ringers (1988) David Cronenberg
171. Grave of the Fireflies (1988) Isao Takahata (animation)
172. Hairspray (1988) John Waters
173. The Thin Blue Line (1988) Errol Morris (doc)
174. Crimes and Misdemeanors (1989) Woody Allen
175. Driving Miss Daisy (1989) Bruce Beresford
176. Santa Sangre (1989) Alejandro Jodorowsky
177. Close-Up (1990) Abbas Kiarostami
178. Paris is Burning (1990) Jennie Livingston (doc)
179. Fried Green Tomatoes (1991) Jon Avnet
180. Raise the Red Lantern (1991) Zhang Yimou
181. The Silence of the Lambs (1991) Jonathan Demme
182. A Heart in Winter (1992) Claude Sautet
183. Baraka (1992) Ron Fricke (doc)
184. Malcolm X (1992) Spike Lee
185. Arizona Dream (1993) Emir Kusturica
186. Farewell My Concubine (1993) Chen Kaige
187. In the Name of the Father (1993) Jim Sheridan
188. The Remains of the Day (1993) James Ivory
189. Three Colors: Blue, White, Red (1993-1994) Krzysztof Kieslowski
190. True Romance (1993) Tony Scott
191. What’s Eating Gilbert Grape (1993) Lasse Hallström
192. Before the Rain (1994) Milcho Manchevski
193. Ed Wood (1994) Tim Burton
194. Forrest Gump (1994) Robert Zemeckis
195. Leon (1994) Luc Besson
196. Once Were Warriors (1994) Lee Tamahori
197. Priest (1994) Antonia Bird
198. Before Sunrise (1995), Before Sunset (2004), Before Midnight (2013) Richard Linklater
199. Dead Man (1995) Jim Jarmusch
200. Heat (1995) Michael Mann
201. La haine (1995) Mathieu Kassovitz
202. Se7en (1995) David Fincher
203. Strange Days (1995) Kathryn Bigelow
204. The Usual Suspects (1995) Bryan Singer
205. Total Eclipse (1995) Agnieszka Holland
206. Toy Story 1, 2, 3, 4 (1995, 1999, 2010, 2019) John Lasseter, Ash Brannon, Lee Unkrich, Josh Cooley (animation)
207. Welcome to the Dollhouse (1995) Todd Solondz
208. Hamlet (1996) Kenneth Branagh
209. Scream (1996) Wes Craven
210. Sling Blade (1996) Billy Bob Thornton
211. Trainspotting (1996) Danny Boyle
212. Ağır Roman (1997) Mustafa Altıoklar
213. Children of Heaven (1997) Majid Majidi
214. Gattaca (1997) Andrew Niccol
215. In the Company of Men (1997) Neil LaBute
216. Life is Beautiful (1997) Roberto Benigni
217. Masumiyet (1997) & Kader (2006) Zeki Demirkubuz
218. The Apostle (1997) Robert Duvall
219. Titanic (1997) James Cameron
220. Gods and Monsters (1998) Bill Condon
221. The Truman Show (1998) Peter Weir
222. American Beauty (1999) Sam Mendes
223. Beau travail (1999) Claire Denis
224. Boys Don’t Cry (1999) Kimberly Peirce
225. Magnolia (1999) Paul Thomas Anderson
226. Ratcatcher (1999) Lynne Ramsay
227. The Blair Witch Project (1999) Daniel Myrick & Eduardo Sanchez
228. The Green Mile (1999) Frank Darabont
229. The Sixth Sense (1999) M. Night Shyamalan
230. Death Trilogy: Amores Perros (2000), 21 Grams (2003), Babel (2006) Alejandro G. Inarritu
231. Before Night Falls (2000) Julian Schnabel
232. Chicken Run (2000) Nick Park & Peter Lord (animation)
233. Snatch (2000) Guy Ritchie
234. Under the Sand (2000) François Ozon
235. Amelie (2001) Jean-Pierre Jeunet
236. Moulin Rouge! (2001) Baz Luhrmann
237. Mulholland Dr. (2001) David Lynch
238. No Man’s Land (2001) Danis Tanovic
239. Spirited Away (2001) Hayao Miyazaki (animation)
240. The Lord of the Rings Trilogy (2001-2003) Peter Jackson
241. The Others (2001) Alejandro Amenabar
242. The Royal Tenenbaums (2001) Wes Anderson
243. Vizontele (2001) Yılmaz Erdoğan, Ömer Faruk Sorak
244. About Schmidt (2002) Alexander Payne
245. Bowling for Columbine (2002) Michael Moore (doc)
246. City of God (2002) Fernando Meirelles, Katia Lund
247. Lilya 4-Ever (2002) Lukas Moodysson
248. Rabbit-Proof Fence (2002) Phillip Noyce
249. Talk to Her (2002) Pedro Almodovar
250. The Count of Monte Cristo (2002) Kevin Reynolds
251. The Hours (2002) Stephen Daldry
252. The Magdalene Sisters (2002) Peter Mullan
253. Dogville (2003) Lars von Trier
254. Girl with a Pearl Earring (2003) Peter Webber
255. Kill Bill: Vol. 1 & 2 (2003, 2004) Quentin Tarantino
256. Mystic River (2003) Clint Eastwood
257. Spring, Summer, Fall, Winter... and Spring (2003) Kim Ki-duk
258. The Triplets of Belleville (2003) Sylvain Chomet
259. Downfall (2004) Oliver Hirschbiegel
260. Eternal Sunshine of the Spotless Mind (2004) Michel Gondry
261. The Lizard (2004) Kamal Tabrizi
262. Turtles Can Fly (2004) Bahman Ghobadi
263. Adam’s Apples (2005) Anders Thomas Jensen
264. Babam ve Oğlum (2005) Çağan Irmak
265. Batman Begins (2005), The Dark Knight (2008), The Dark Knight Rises (2012) Christopher Nolan
266. Breakfast on Pluto (2005) Neil Jordan
267. Brokeback Mountain (2005) Ang Lee
268. C.R.A.Z.Y. (2005) Jean-Marc Vallee
269. Capote (2005) Bennett Miller
270. Gönül Yarası (2005) Yavuz Turgul
271. L’enfant (2005) Jean-Pierre & Luc Dardenne
272. North Country (2005) Niki Caro
273. Paradise Now (2005) Hany Abu-Assad
274. Sin City (2005) Frank Miller & Robert Rodriguez
275. Away from Her (2006) Sarah Polley
276. Children of Men (2006) Alfonso Cuaron
277. Little Miss Sunshine (2006) Jonathan Dayton & Valerie Faris
278. Pan’s Labyrinth (2006) Guillermo del Toro
279. The Island (2006) Pavel Lungin
280. The Lives of Others (2006) Florian Henckel von Donnersmarck
281. The Namesake (2006) Mira Nair
282. [Rec] (2007) Jaume Balaguero, Paco Plaza
283. 3:10 to Yuma (2007) James Mangold
284. An American Crime (2007) Tommy O’Haver
285. Atonement (2007) Joe Wright
286. Barda (2007) Serdar Akar
287. Into the Wild (2007) Sean Penn
288. No Country for Old Men (2007) Joel & Ethan Coen
289. Once (2007) John Carney
290. The Assassination of Jesse James by the Coward Robert Ford (2007) Andrew Dominik
291. The Class (2007) Ilmar Raag
292. The Orphanage (2007) J.A. Bayona
293. Dear Zachary: A Letter to a Son About His Father (2008) Kurt Kuenne (doc)
294. Ip Man (2008) Wilson Yip
295. Milk (2008) Gus Van Sant
296. Waltz with Bashir (2008) Ari Folman (doc)
297. About Elly (2009) Asghar Farhadi
298. District 9 (2009) Neill Blomkamp
299. I Love You Phillip Morris (2009) Glenn Ficarra & John Requa
300. Mary and Max (2009) Adam Elliot (animation)
301. Prayers for Bobby (2009) Russell Mulcahy (TV movie)
302. The Secret in Their Eyes (2009) Juan Jose Campanella
303. The White Ribbon (2009) Michael Haneke
304. Up (2009) Pete Docter & Bob Peterson (animation)
305. Up in the Air (2009) Jason Reitman
306. 13 Assassins (2010) Takashi Miike
307. Animal Kingdom (2010) David Michod
308. Blue Valentine (2010) Derek Cianfrance
309. Boy (2010) Taika Waititi
310. Incendies (2010) Denis Villeneuve
311. Never Let Me Go (2010) Mark Romanek
312. Winter’s Bone (2010) Debra Granik
313. Snowtown (2011) Justin Kurzel
314. The Deep Blue Sea (2011) Terence Davies
315. The Help (2011) Tate Taylor
316. The Parade (2011) Srdjan Dragojevic
317. The Raid (2011) Gareth Evans
318. The Tree of Life (2011) Terrence Malick
319. Beasts of the Southern Wild (2012) Benh Zeitlin
320. Cloud Atlas (2012) Tom Tykwer, Lana & Lilly Wachowski
321. It's Such a Beautiful Day (2012) Don Hertzfeldt (animation)
322. The Act of Killing (2012) & The Look of Silence (2014) Joshua Oppenheimer, Anonymous, Christine Cynn (doc)
323. The Hunt (2012) Thomas Vinterberg
324. 12 Years a Slave (2013) Steve McQueen
325. Ida (2013) Pawel Pawlikowski
326. Philomena (2013) Stephen Frears
327. Rush (2013) Ron Howard
328. Short Term 12 (2013) Destin Daniel Cretton
329. Tangerines (2013) Zaza Urushadze
330. The Conjuring (2013) & The Conjuring 2 (2016) James Wan
331. The Selfish Giant (2013) Clio Barnard
332. We Are What We Are (2013) Jim Mickle
333. Calvary (2014) John Michael McDonagh
334. Clouds of Sils Maria (2014) Olivier Assayas
335. Ex Machina (2014) Alex Garland
336. Force Majeure (2014) Ruben Östlund
337. Fury (2014) David Ayer
338. Leviathan (2014) Andrey Zvyagintsev
339. Nightcrawler (2014) Dan Gilroy
340. Phoenix (2014) Christian Petzold
341. Pride (2014) Matthew Warchus
342. The Imitation Game (2014) Morten Tyldum
343. The Normal Heart (2014) Ryan Murphy (TV movie)
344. Wild Tales (2014) Damian Szifron
345. Anomalisa (2015) Charlie Kaufman & Duke Johnson (animation)
346. Brooklyn (2015) John Crowley
347. Carol (2015) Todd Haynes
348. Mad Max: Fury Road (2015) George Miller
349. The Dressmaker (2015) Jocelyn Moorhouse
350. Don’t Breathe (2016) Fede Alvarez
351. Hacksaw Ridge (2016) Mel Gibson
352. I Am Not Your Negro (2016) Raoul Peck (doc)
353. It’s Only the End of the World (2016) Xavier Dolan
354. La La Land (2016) Damien Chazelle
355. Lady Macbeth (2016) William Oldroyd
356. Lion (2016) Garth Davis
357. Loving (2016) Jeff Nichols
358. Manchester by the Sea (2016) Kenneth Lonergan
359. Moonlight (2016) Barry Jenkins
360. The Handmaiden (2016) Park Chan-wook
361. Train to Busan (2016) Yeon Sang-ho
362. Your Name (2016) Makoto Shinkai (animation)
363. Ayla (2017) Can Ulkay
364. Call Me by Your Name (2017) Luca Guadagnino
365. Faces Places (2017) JR, Agnes Varda (doc)
366. First Reformed (2017) Paul Schrader
367. Get Out (2017) Jordan Peele
368. I, Tonya (2017) Craig Gillespie
369. In the Fade (2017) Fatih Akın
370. Loving Vincent (2017) Dorota Kobiela, Hugh Welchman (animation)
371. Mother! (2017) Darren Aronofsky
372. The Breadwinner (2017) Nora Twomey (animation)
373. The Florida Project (2017) Sean Baker
374. The Rider (2017) Chloe Zhao
375. Thelma (2017) Joachim Trier
376. Three Billboards Outside Ebbing, Missouri (2017) Martin McDonagh
377. Wind River (2017) Taylor Sheridan
378. A Quiet Place (2018) & A Quiet Place Part II (2020) John Krasinski
379. Ahlat Ağacı (2018) Nuri Bilge Ceylan
380. Boy Erased (2018) Joel Edgerton
381. Capernaum (2018) Nadine Labaki
382. Climax (2018) Gaspar Noe
383. Green Book (2018) Peter Farrelly
384. Happy as Lazzaro (2018) Alice Rohrwacher
385. Shoplifters (2018) Hirokazu Koreeda
386. Sorry to Bother You (2018) Boots Riley
387. The Favourite (2018) Yorgos Lanthimos
388. The Nightingale (2018) Jennifer Kent
389. And Then We Danced (2019) Levan Akin
390. Corpus Christi (2019) Jan Komasa
391. First Cow (2019) Kelly Reichardt
392. Joker (2019) Todd Phillips
393. Klaus (2019) Sergio Pablos & Carlos Martinez Lopez (animation)
394. Knives Out (2019) & Glass Onion (2022) Rian Johnson
395. Marriage Story (2019) Noah Baumbach
396. Midsommar (2019) Ari Aster
397. Parasite (2019) Bong Joon Ho
398. Portrait of a Lady on Fire (2019) Celine Sciamma
399. Saint Maud (2019) Rose Glass
400. Sound of Metal (2019) Darius Marder
401. System Crasher (2019) Nora Fingscheidt
402. The Lighthouse (2019) Robert Eggers
403. The Platform (2019) Galder Gaztelu-Urrutia
404. Minari (2020) Lee Isaac Chung
405. My Octopus Teacher (2020) Pippa Ehrlich, James Reed (doc)
406. Quo vadis, Aida? (2020) Jasmila Zbanic
407. The Devil All the Time (2020) Antonio Campos
408. The Trial of the Chicago 7 (2020) Aaron Sorkin
409. WolfWalkers (2020) Tomm Moore, Ross Stewart (animation)
410. CODA (2021) Sian Heder
411. Don’t Look Up (2021) Adam McKay
412. Drive My Car (2021) Ryusuke Hamaguchi
413. Flee (2021) Jonas Poher Rasmussen (animation) (doc)
414. Judas and the Black Messiah (2021) Shaka King
415. Last Night in Soho (2021) Edgar Wright
416. Luca (2021) Enrico Carasora (animation)
417. The Mitchells vs the Machines (2021) Michael Rianda, Jeff Rowe (animation)
418. The Power of the Dog (2021) Jane Campion
419. Everything Everywhere All at Once (2022) Dan Kwan, Daniel Scheinert
420. My Policeman (2022) Michael Grandage
421. Speak No Evil (2022) Christian Tafdrup
422. The Batman (2022) Matt Reeves
423. The Woman King (2022) Gina Prince-Bythewood
424. Top Gun: Maverick (2022) Joseph Kosinski
425. X & Pearl (2022) Ti West
EMRE KARA
Tüm yazılarımın tüm hakları saklıdır. Kalbimde ve zihnimde. :)
10 Aralık 2022 Cumartesi
KURAK GÜNLER (2022) – EMRE KARA
Emin Alper’in yeni filmi “Kurak Günler”, Yanıklar adlı küçük bir yerleşim yerine atanan genç savcı Emre’nin, kasabaya gelmesinin ardından kendisini yerel politik entrikaların içinde bulmasıyla gelişen olayları ele alıyor. Kasabanın su sorununu çözmeye çalışırken jeolojik yapısını tahribata uğratan bir belediye başkanı, babasının pozisyonuna güvenerek kasabada borusunu öttüren oğlu, statükonun bir parçası olan bir hâkime, tecavüze uğrayan ve mental problemleri olan genç bir çingene kız, ve son olarak da muhalif bir gazeteci üzerinden bu mikro-kozmos içerisinde minik bir Türkiye politik iklimi alegorisi inşa etmeyi amaçlıyor film.
POLİTİK TEMALAR
Filmin değindiği çok gerçek, çok bizden politik temalar oldukça zengin: Politikacılar, kendi kişisel çıkarları için ülke toprağını ve vatandaşların güvenliğini/refahını tehlikeye atmaktan çekinmezler. Politik açıdan arkası güçlü olan insanlar, çeşitli suçlar işlemekten geri durmazlar, çünkü başlarının belaya girmeyeceğinden eminlerdir. Güç ve yetki sahibi olan, adalet ellerine teslim edilen insanlar çoğu zaman var olan düzene karşı çıkamaz ve kendilerini, onun istekli bir parçası ya da kurbanı olarak bulurlar. Fakir, korumasız, “öteki” olan insanlar daima sömürülür ve onlara yapılan sömürü karşısında toplum sesini çıkarmaz. Ezilenlerin sesi olmaya çalışan muhalif bireyler, politik güçler tarafından şeytana dönüştürülür. Kitleleri galeyana getirmek, onları yalanlara inandırmak çok kolaydır. Gerçek kötüler manipülatiftir ve halk kitlelerine kendi yarattıkları suni kötüler sunarak dikkatleri üzerlerinden atmayı kolaylıkla başarırlar. Bütün bu temaları ele alması, filmi gerçekten cesur kılıyor. Ancak benim için tatmin edici olmayı başaramayan yönlerine daha detaylı değinmek isterim.
KUİR TEMA?
Film, içerdiği kuir tema ile Türkiye’de yankı uyandırdı. Cannes’da da hem “Un Certain Regard” ödülü için, hem de “Queer Palm” ödülü için yarıştı. Heyhat, filmin net ve cesur bir biçimde kuir bir yanı olduğunu söylemek çok zor. Politik temalar açısından gösterdiği cesareti, kuir tema açısından gösterebildiğini asla düşünmüyorum. Günün sonunda Türkiye gibi Ortadoğulu bir ülkede sanırım yerleşik cinsiyet kodları/normları üzerine aykırı söylem üretmek, iktidar/güç kavramları üzerine muhalif söylem üretmekten çok daha tehlikeli ve korkulan bir şey olarak görülüyor. Savcı Emre karakteri ile gazeteci Murat karakteri arasında bir tür cinsel gerilim inşa ediliyor, ama bu neredeyse yok sayılabilecek (ya da zor bir durumda reddedilebilecek?) kadar belli belirsiz bir biçimde yapılıyor. Üstelik söz konusu çekimin, birbirine doğru romantik/cinsel anlamda ve karşılıklı olarak çekilen iki erkek şeklinde değil de çok daha karanlık ve tehlikeli bir şey olarak inşa edildiğini görüyoruz. Murat karakteri tekinsiz, manipülatif, plancı, hatta belki içten pazarlıklı bir karakter olarak resmedilirken Emre karakteri daha naif ve manipüle edilen, dış etkilere istemsizce “kapılan” bir karakter olarak inşa ediliyor. Şefkat ve sevgi gibi pozitif duygular üzerinden değil de av-avcı, etkileyen-etkilenen, plancı-naif gibi güç dinamikleri üzerinden inşa edilen bu kuir gerilimin ne kadar kuir-pozitif olabileceğini siz düşünün… Filmi izleyen ortalama bir Türkiye izleyicinin, Murat karakteriyle ilgili olarak “Vay hileci ibne!” falan diye düşüneceğine eminim. Şefkatli, tehlike tınısı içermeyen, birbirleriyle savaşmak yerine topluma karşı birlikte durabilen bir kuir çift resmetmeye cesaret edememiş bence film. Murat’ı böylesine tekinsiz bir karakter olarak inşa etmesi de, kuir tema ele almasına karşın yapılan bir “özür” gibi adeta. “Tamam yaptık ama bakın yüceltmedik, olumlamadık.” gibi korkak bir duruş. Murat’ın banyoda Emre’nin kapatmaya çalıştığı kapıyı zorladığı, eliyle Emre’nin boynunu boğarcasına kavradığı, gölde birden delirip onu boğmaya çalıştığı sahnelerde göz devirdim ben açıkçası. Üstelik film, Emre’nin sarhoş ve bilinçsiz olduğu o olaylı gecede onu evine götüren Murat’ın, Emre’ye cinsel anlamda yaklaşmış olma ihtimaline bile açık kapı bırakıyor. (Duşta onu soyuyor. Emre, ertesi sabah Murat’ın evinde boynunda gizemli bir “hickie” ile uyanıyor.) Bakın, bir filmde kuir bir karakter var diye o ille de tatlı ve sevimli bir karakter olarak sunulmak zorunda demiyorum. Ancak Türkiye sineması gibi nadiren bir kuir karakter görebildiğimiz bir sinemada, ihtiyacımız olan kuir portresi bu mu, düşünelim bakalım…
BELİRSİZLİK
Suç/gizem/gerilim türlerini harmanlayan film, belirsizlik kavramından oldukça besleniyor. Bu, film boyunca ilginizin uyanık kalmasını, kafanızda soru işaretleriyle cebelleşmenizi sağlayan hoş bir teknik, ancak film sonunda, hem de böylesi ciddi temaları ele alan bir film sonunda, soru işaretlerinin cevaplanmasını istiyorsunuz. Ancak film, bunu yapmayı reddediyor. Burada kast ettiğim, bir seyirci olarak “katarsis” yaşama ihtiyacı gibi basit bir şey değil. Bence bu, filmin sahip olduğu etik bir sorumluluk. Film, güç/iktidar kavramı üzerinden gerçekleştirilen kötülüklere parmak basıyor, ancak finalinde belirsizlikleri koruyarak adeta şöyle diyor: “Herkes potansiyel bir kötü olabilir. Çünkü her insan özünde kötüdür. Dünya berbat bir yerdir.” Tamam, anlıyoruz da senin esas meselen bu mu kardeşim? Böylesi evrensel bir nihilizme ve mizantropiye varırken, aynı zamanda sorguladığı o güçle ilişkili suçların ve günahların da içini boşaltmış oluyor. Durum tam olarak şöyle: Belediye başkanının oğlu, arkasındaki güce güvenerek her istediğini yapan biri, ama bak, günün sonunda tecavüz eden o olmayabilir, çünkü bu belirsiz! Savcı, yolsuzluklar gördüğü bir dünyada kendince adaleti sağlamaya çalışan biri, ama bak, o da tecavüzcü olabilir, bu belirsiz! Gazeteci, iktidara karşı durma cesaretini gösterebilen, onurlu, aykırı, muhalif bir tip, ama bir dakika, o da potansiyel bir tecavüzcü olabilir, bu da belirsiz!
Bu kadar belirsizlik içinde film nihayetinde cesur bir politik söylem yapmayı başaramıyor. Kötüye kötü, karaya kara diyemiyor. Onun yerine “Eh canım, herkes zaten potansiyel bir kötü, herkes biraz kara.” gibi kulağa çok entelektüel ve şiirsel gelen, ancak reel ve pratik yaşamda var olan hiçbir güç dengesine o kadar da dokunmayan, o kadar da güçlü, cesur ve önemli bir söylem üretmeyen bir tür romantik nihilizme teslim olmayı tercih ediyor. “Gerçek elle tutulamaz, kaygandır. Herkesin farklı bir gerçek versiyonu vardır. Bunların hangisinin objektif gerçeklik olduğunu saptamak imkansızdır.” falan gibi post-modern bir gerçeklik algısı sunabilmek adına, reel politik söylemlerinin hepsini feda ediyor ve önemsizleştiriyor. Şu örnek yeterli olacaktır: Filmin sonunda Emre ve Murat, galeyana gelmiş o kitleden kaçarken, “Belki de şu an iki tecavüzcüyü kovalıyor o kitle.” diye düşünüyorsunuz teknik olarak, düşünmek zorundasınız, çünkü film asla aksini iddia etmedi. Belki o gece Emre çingene kıza tecavüz etti, Murat da onu alıp evine götürüp ona tecavüz etti?
Yahu tamam en nihilist sizsiniz, en mizantropik sizsiniz, en post-modern sizsiniz, karakterlerinin hepsine en eşit mesafede durabilen, romantik taraf tutmaların en üzerinde olabilen sizsiniz. Tamam da bunu gözümüze sokarken, içinde yaşadığımız toplumun son derece reel problemleri üzerine ne söylemiş oldunuz? İktidar üzerine, tecavüz üzerine, örtbas üzerine, linç kültürü üzerine, homofobi üzerine ne söylemiş oldunuz? Kesin ve net bir dille ne söylemiş oldunuz? Maalesef pek bir şey değil. Belirsizlikten duyduğum rahatsızlık tamamen bundan kaynaklı. Politik ve etik bir kaygıdan kaynaklanıyor yani, klasik “serim-düğüm-çözüm” anlatı iskeletinde “çözüm”süz kaldığım için değil. Çözümsüz kalan şey benim zihnimden çok, ortaya atılan sorunlar. Belirsizlik sayesinde, cesur bir politik söylemden mahrum bırakılmışlar çünkü.
EMRE KARA
Tüm yazılarımın tüm hakları
saklıdır.
22 Haziran 2022 Çarşamba
CRIMES OF THE FUTURE (2022) - EMRE KARA
BİR BEDEN FİLMİ
“Crimes of the Future”ın dünyası, insan bedeni üzerinden şekillendirilmiş bir dünya. Bedenlerin tuhaf biçimde evrimleştiği, daha önce var olmayan ve işlevi bilinmeyen yeni organlar üretebildiği, plastik gibi sentetik maddeleri sorunsuz biçimde sindirebildiği, fiziksel acının artık var olmadığı bir dünya. Film bunu, “accelerated evolution syndrome” (ivme kazanmış evrim sendromu) olarak tanımlıyor. Aynı zamanda bedenin teknolojiyle, makinelerle iç içe geçtiği bir dünya görüyoruz: Daha iyi uyumanıza yardım eden teknolojik yataklarla, daha iyi yemenize yardım eden teknolojik sandalyelerle, ameliyat ve otopsi gerçekleştiren uzaktan kumandalı makinelerle dolu bir dünya. Filmin anlatısı, bu yeni bedensel anormalliklerin, teknolojinin de yardımını alarak fetişize edilmesi ve gösteri unsuruna dönüştürülmesi fikri üzerinden şekilleniyor.
BİR ŞOV UNSURU OLARAK BEDEN
Film, bedeni şov dünyasının temel unsuru olarak sunuyor bizlere. Bunun neden böyle olduğunu da bizzat o şovlar üzerinden açıklıyor. Mesela şovlardan birinde “Body is Reality” (Beden Gerçekliktir) sloganı kullanılıyor. Hiçbir şey, insan bedeninin fizikselliği, somutluğu kadar derinden etkilemiyor bizi. Onun içinin açıldığını görmek, içsel gerçekliğine nüfuz etmek, bedenin sırlarına ve sınırlarına tanık olmak, aşkın ve sarsıcı bir deneyime dönüşüyor. Bu deneyimin son derece erotik bir yanı da var elbette: Beden üzerinde gerçekleştirilen bu ekstrem işlemler, kesip biçmeler, erotik biçimde heyecan verici bir doğaya da sahip. Filmdeki Timlin karakterinin dediği gibi, “Surgery is the new sex.” (Ameliyat, yeni seks.) Film zaten şov sahnelerinde cinsel açıdan çok sembolik bir imgelem kullanıyor: Bedenin içine giren fallik objeler, bedende oluşturulan yeni vajinamsı yarıklar, fiziksel acı vermesi gereken kesiklerin orgazmik bir zevkle karşılandığı sahneler…
SANAT-BEDEN İLİŞKİSİ
Film tüm bunlar üzerinden daha genel bir düzlemde sanatın bedenle olan ilişkisini de sorguluyor. Bedene dair ekstem gösterilerden neden zevk alıyoruz? Filmde çeşitli karakterler bu soruya cevaplar sunmaya çalışıyor. Router, “Sanatın yaratılışı çoğu zaman acıyla ilişkilidir.” diyor. Burada kast edilen acı, duygusal olduğu kadar fiziksel de olan bir acı. Caprice, Saul ile gerçekleştirdiği performanslara ilişkin, “Boşluktan anlam yaratıyoruz.” diyor. Kimlikten, kişilikten, ruhtan arındırılmış olan beden, çoğu zaman anlamdan yoksun olarak görülür. Artık yaşamayan birinin bedenine baktığımızda orada bir ‘insan’ değil bir ‘ceset’ görürüz. Bedeni anlamlı kılanın yaşam, düşünme, konuşma gibi ‘insani’ atfettiğimiz şeyler olduğuna inanırız. Caprice ve Saul’ün performansları, belki de ‘salt beden’e yüklediğimiz anlamdan yoksunluğu sorgulamaya açıp, bedenin muhtemel anlamları ve anlamlılığı üzerine düşünmeye sevk ediyor bizi. Bu her ne kadar tekinsiz ve ürkütücü bir yüzleşme bile olsa. Bu yüzden Caprice, “İçerdeki kaosun haritasını çıkarmaktan korkmayalım.” diyor. Kast ettiği kaos, insan bedeninin içindeki, deriyle ve kıyafetlerle gizlenen, açıp bakmaya korktuğumuz o kaos.
BEDENİN EVRİMİ
Film, beden-sanat ilişkisinin yanı sıra, insan bedeninin evrimi üzerine de sorgulamaya itiyor bizi. Bu evrim rastgele bir evrim mi, yoksa düşünen, bilinci olan, anlamlı bir süreç mi? Saul’ün bedeninin ürettiği yeni anormal organlar, işlevleri anlaşılmadan bedeninden kesilip atılıyor. Bu organların bütünüyle gelişmelerine izin verilse yeni işlevleri ortaya çıkabilir mi, ya da kendi içlerinde yeni bir tür sisteme dönüşebilirler mi diye sorguluyor çeşitli karakterler. Adrienne bununla ilişkili olarak Saul’e, “İçsel güzelliğin yaratılışı bir kaza olamaz.” diyor. Lang de bu organların gelişmesine izin verilmesi gerektiğini düşünüyor. Aynı şekilde Lang ve ekibinin plastikleri sindirebilen insanlara dönüşmelerini Lang, insanoğlunun kendi ürettiği endüstriyel atıkları tüketme vaktinin geldiği şeklinde açıklıyor. Başta bir grubun politik aktivizmi şeklinde başlayan bu yeni sindirme biçiminin Lang’in oğlu Brecken’a doğal bir biçimde aktarılabilmiş olması da, insan evriminin sınırlarının ne kadar zorlanabileceği üzerine düşündürüyor.
BEDEN POLİTİKALARI
Film, insan bedeninin yaşadığı evrime yönelik temelde üç farklı bakış açısı sunuyor: Saul ve Caprice, bu evrimi yeni bir tür performans sanatı malzemesi olarak gören, ancak oluşan yeni organları sürekli bedenden ayırarak aynı zamanda evrimi kontrol altında tutup bilindik beden konseptini sürdürmeyi amaçlayan kanat. Timlin, Wippet ve Cope gibi karakterler, bu tekinsiz ve nereye gittiği bilinmeyen evrimi kurumsal olarak gözlemleyen, denetleyen, kayıt altına alan ve kontrolden çıkmasını önlemek isteyen kanat. (Ancak bu karakterlerin, kontrol altına almak istedikleri bu evrime aynı zamanda karşı konulamaz biçimde çekildikleri, onun tarafından büyülendikleri de önemli bir nokta.) Lang ve Adrienne gibi karakterler ise bu evrimin, insan bedeninin yolculuğunun son derece doğal ve kabul edilmesi gereken bir sonraki seviyesi olduğuna inanan, onu tekinsiz bulup reddetmek yerine kucaklayan, muhtemel potansiyelini görmek isteyen, trans-hümanist bir bakış açısına sahip olan kanat. Bu farklı bakış açılarının birlikteliği, insan bedenine ilişkin hükümler vermenin aslında ne kadar kaygan bir zemin olduğu üzerine düşündürüyor bizleri.
CRONENBERG’İN MİRASI
“Crimes of the Future”, usta yönetmen Cronenberg’in filmografisinin de kümülatif bir özeti gibi aynı zamanda. Eski filmlerinin birçoğundan izler bulmak mümkün. Mutasyon geçiren beden teması üzerinden “The Brood” (1979) ya da “The Fly” (1986), beden-teknoloji ilişkisi teması üzerinden “Videodrome” (1983) ya da “eXistenZ” (1999), teknolojik-erotik fetişizasyon teması üzerinden “Crash” (1996) gibi eski filmlerinden parçalar bulmak mümkün bu yeni filmde, hem tematik hem de görsel olarak.
SON SÖZ
Korku ve bilimkurgu türlerini sevenler, özgün bir vizyona sahip orijinal ve sıra dışı filmleri sevenler, beden sinemasını sevenler, Cronenberg’i sevenler bu filmi kesinlikle izlemeli. Realist ve geleneksel anlatıları tercih edenlere, aşırı bilimsellik takıntısı olanlara, görsel olarak bedenin ekstrem sunumlarından rahatsız olanlara fazla gelebilir. Kasvetli sinematografisi, tekinsiz set tasarımları, orijinal sanat yönetimi, gergin Howard Shore müziği ile hayli estetik ve stil sahibi bir film. Sadece alışageldiğimiz ölçülü ve standardize “güzellik” konseptinin dışında kendine ait yeni bir tür estetik; fiziksel, gerçek, vahşi ve rahatsız edici bir tür estetik sunuyor. Viggo Mortensen ile Lea Seydoux arasındaki ilişki erkek-kadın, usta-çırak, hasta-bakıcı, baba-kız, performatif sanatın nesnesi ve sunucusu gibi çeşitli dinamiklere sahip, çok katmanlı bir ilişki, ve iki oyuncu muhteşem bir kimya yakalıyorlar. Yan rollerdeki Kristen Stewart ve Scott Speedman da başarılı performanslarla destekliyor onları. Ben tam anlamıyla gerçek bir Cronenberg filmi izlediğimi, Cronenberg’in zihnini ve dünyasını ne kadar sevdiğimi hatırladım bu filmle. Artık nispeten az film yapan yönetmen, umarım bize böyle filmler sunmaya devam eder. Eğer ki “Crimes of the Future” son filmi olursa da, son derece özgün ve etkileyici bir filmografiye güzel bir son olur.
EMRE KARA
Tüm yazılarımın tüm hakları saklıdır. Kalbimde ve zihnimde. :)
5 Haziran 2022 Pazar
MEN (2022) - EMRE KARA
“Ex Machina” ve “Annihilation” gibi hayli başarılı bilimkurgu filmlerinin yönetmeni Alex Garland’ın son filmi “Men”. İngiltere yapımı film, alternatif sanatsal filmlerin ikonikleşen stüdyosu A24 tarafından dağıtıldı ve başrollerinde iki harika oyuncu; Jessie Buckley (Chernobyl, I’m Thinking of Ending Things, The Lost Daughter) ve Rory Kinnear (Penny Dreadful) var. Film, kocasının intiharının ardından tek başına İngiliz kırsalında bir evde tatil yapmaya giden genç bir kadının, oraya varmasının ardından yaşadığı tuhaf olaylara odaklanıyor. Filmin temel temaları olarak post-travmatik stres, toksik maskülenlik ve doğum-ölüm dualitesi gösterilebilir. Film bu temaları ele alırken hayli metaforik-sembolik bir anlatım kullanıyor. Görsel ve işitsel dokusuyla (sinematografisiyle ve müzikleriyle) son derece artistik ve stilize bir film. Psikolojik korkudan bedensel korkuya doğru kayan bir izleğe sahip. Aynı zamanda, genellikle kırsal alanlarda geçen ve bu alanların karanlık yönüyle baş başa kalan karakterleri ele alan “folk horror” türüne de dahil edilebilir. (Bu açıdan “The Wicker Man”, “The Witch” ve “Midsommar” gibi filmlerle karşılaştırılabilir.) Filmin tematik analizini birkaç başlık altında toplayabiliriz:
POST-TRAVMATİK STRES
Film, flashback’ler üzerinen Harper’ın, kocası James ile olan problematik ilişkisini bize gösteriyor. James duygusal olarak dengesiz biri. Boşanmak isteyen Harper’ı, kendisini öldürmekle tehdit ediyor ve bu, Harper’ı yıkan bir duygusal şantaj biçimi. James sonunda Harper’a şiddet de uyguluyor ve bunun ardından kendini öldürüyor. İntiharından önce, kendi ölümünün, Harper’ın vicdanı üzerinde sürekli taşıyacağı bir yük olacağını ve bundan asla kurtulamayacağını söylüyor. Harper’ın solo tatili, aslında bu travmayı kendi başına aşma çabası, ancak yalnızlık ve dingin kırsal fikri ona iyi gelmekten çok, post-travmatik ruh halini daha da tetikleyen etkenlere dönüşüyor.
TOKSİK MASKÜLENLİK
Harper zaten evliliğinde toksik maskülenlikle sürekli yaşamış biri. Bundan kurtulup boşanma kararı aldığında kocasının intihar etmesi ise, Harper’ın planladığı kurtuluş ve özgürleşme sürecini baltalayan bir dönüm noktası oluyor. Ancak kırsalda karşılaşacağı adamlar, onu toksik maskülenlikle her yönden yüzleştiren yeni ürkütücü figürlere dönüşüyorlar. Film, buradaki erkek karakterleri çok iyi seçmiş ve hepsi üzerinden, toksik maskülenliğin aslında hayatın her alanında bulunduğunu, kadınların hayatın her alanında onunla yüzleşmek durumunda kaldığını vurguluyor. Harper’ın kaldığı evin sahibi olan Geoffrey patavatsız ve tuhaf bir adam. Daha sonra Harper, kendisini takip eden çıplak bir adamla karşılaşıyor. Kiliseye gittiğinde ergen bir çocukla karşılaşıyor. Çocuğun saklambaç oynama teklifini reddedince çocuk ona “aptal sürtük” diyor. Kilisedeki papaz, James’in Harper’a uyguladığı şiddeti normalize etmeye çalışıyor, James’e özür dileme fırsatı sunmadığı için Harper’ı suçluyor, ve James’in intiharından bir şekilde Harper’ı sorumlu tutuyor. Harper bara gittiğinde, çıplak adamı tutuklayan polis, adama karşı önemli bir suçlama olmadığı gerekçesiyle adamın salıverildiğini söylüyor. Kısacası Harper film boyunca erkek karakterler tarafından tuhaf iletişim biçimlerine, takip edilmeye, sözlü tacize, suçlanmaya, “mansplaining”e, “gaslighting”e, fiziksel tacize, hatta bir tecavüz teşebbüsüne maruz kalıyor. Bu erkek karakterler üzerinden film, kadınların eğitim (ergen çocuk), barınma (ev sahibi), açık alanlar (stalker), din (papaz), adalet (polis) ve evlilik (koca) gibi hayatın her alanı ve sistemi içerisinde yüzleştiği toksikliği, öz ve çarpıcı bir biçimde sunmayı başarıyor.
DOĞUM-ÖLÜM
Film, doğum ve ölümü, insan varoluşunun en kilit iki kavramı olarak konumlandırıyor. Ve bu kavramları son derece bedensel, fiziksel bir bakış açısıyla ele alıyor. Doğum, bedenlerin başka bedenler ürettiği, mucizevi, doğaüstü, şiddetli, kanlı, hatta tiksindirici bir süreç olarak bütün çıplaklığıyla sunuluyor. Ölüm ise kırılan kemikler, yarılan deriler, parçalanan organlar üzerinden yine şiddetli ve travmatik bir biçimde gösteriliyor. Film, doğumdan ölüme olan kronolojik süreci takip etmek yerine ölümden doğuma doğru ters bir izlek sürmeyi tercih ediyor. Bu hayli manidar, çünkü Harper’ın çıktığı tatil aslında bir ölümden sonra (James’in intiharı) bir yeniden doğum (Harper’ın travmayı atlatma çabası) yolculuğu bir anlamda. Ve bu sembolik yeniden doğum teşebbüsü de, gerçek bir doğum kadar travmatik bir süreç.
Ölümün travmatize ediciliği, başta James’in intihar sonrası parçalanmış bedeninin bütün detaylarıyla gösterilmesi üzerinden veriliyor, ancak film bununla yetinmiyor. Daha sonra cama çarpıp kanadı kırılan bir karganın, boynunun kırılarak öldürüldüğünü görüyoruz. Ormanda ölü bir geyiğin bedeninin kurtlar tarafından istila edilme sürecini görüyoruz. Ölüm, varlıkları bütün gerçekliğiyle “beden”e indirgeyen bir süreç. Bu sürecin sonunda insanla karganın, ya da geyiğin bir farkı kalmıyor. Boynu kırılan kargada, düşünce ayağı kırılan James’i bulabiliriz. Gözleri yenmiş ve bedeninde kurtlar gezinen geyikte, James’in bedeninin de aynı süreçten geçtiğini görebiliriz. Doğa, kentsel yaşamımızın travmalarından kaçıp sığındığımız bir cennet olmaktan çok, bize ölüm kavramını tüm çiğliğiyle gösteren ve travmalarımızla yüzleşmeye zorlayan tekinsiz bir mekana dönüşür böylece.
Filmin ölümle olan bu obsesyonu, film ilerledikçe yerini doğum kavramına bırakıyor. Doğuma ilişkin semboller filmin içine yayılıyor, ancak bunlara da hayatı ve çoğalmayı olumlayan sıcak bir havadan çok, doğumun ve hayatın da ölüm kadar travmatik olduğunu vurgulayan tekinsiz bir hava hakim. Karahindibalar tohumlarını rüzgarda havaya tekinsiz bir biçimde salıyorlar. Tohumlardan biri ölü geyiğin yenmiş gözünün boşluğuna girerken, bir diğeri Harper’ın ağzından içeri giriyor. Ölüm ve yaşamın zıtlığı ve birbirinden ayrılamazlığı.
Filmdeki çıplak adam, yine tekinsiz bir doğum sembolü. Kendisi, “Green Man” adlı efsanevi bir figürden esinlenilmiş. Bu figür her bahar gerçekleşen yeniden doğum sürecinin sembolü, yani bir tür doğa ya da doğurganlık tanrısı, ve genelde yüzü yapraklarla kaplı bir figür olarak tasvir ediliyor. Bu figürün bir erkek olduğunun altını çizelim. Doğurgan bir erkek tanrı figürü üzerinden film, Freudyen “penis kıskançlığı” kavramının karşısına “vajina kıskançlığı”nı koyuyor. Dominant patriyarkal söylemin kadını ve kadınlığı en çok kutsadığı alan, kadının doğurganlığı ve anneliğidir. Film Harper’a doğurganlık ve annelik rollerini yüklemeyi reddederken çıplak adama doğurganlık özelliği vererek, klasik cinsiyet rollerini ve patriyarkal bakış açısını alt üst ediyor. Çıplak adam, doğurganlığa erişmeden önce yüzüne çeşitli bitkiler ekliyor. Doğanın da genelde kadınlıkla ve doğurganlıkla (doğa “ana”, “mother” nature/earth) eşlendiğini hatırlayalım. Bitkileri vücuduna entegre ederek çıplak adam, sanki feminen doğanın doğurganlığını çalıp kendi bedeninin bir parçası haline getiriyor gibi.
Ancak bu erkek doğurganlığı son derece rahatsız edici bir biçimde sunuluyor filmde. Çıplak adam yalnızca kendisine, kendisinin formlarına yaşam verebiliyor. Oksimoronik bir doğurganlık bu, kısır bir doğurganlık. Çıplak adam ergen çocuğa, ergen çocuk papaza, papaz Geoffrey’e can verebiliyor. Filmin Cronenberg-vari bedensel korkuya en fazla kaydığı bu anlarda doğum sahneleri hayli sürreal, rahatsız edici ve hatta mide bulandırıcı bir biçimde sunuluyor. Bir soğanın iç içe geçmiş katmanları gibi her katman, bizi meselenin özüne, kaynağına daha da yaklaştırıyor. Bu yüzden en son doğumun sonucunda doğan kişi yine James. Harper’ın makro düzeyde erkeklikle yaşadığı travma, sonunda mikro düzeyde James ile yaşadığı travmaya indirgeniyor yeniden. James’e “Benden ne istiyorsun?” diye sorduğunda aldığı cevap “Sevgini.” oluyor. Erkeklik, sevgi kavramını yeniden bir duygusal şantaj aracı olarak kullanıyor. Üstelik daha kötüsü belki de bunu soğukkanlı bir manipülasyon biçiminde değil de, gerçekten hakkı olduğuna inanarak yapıyor. Kadının elinde ise bir balta. Benliğini feda edip geçmişe, travmaya, yıkıma boyun mu eğecek, yoksa kendi yaptığı bir yıkımla, geçmişi ve travmayı yıkarak, benliğine ve özgürlüğüne yeniden mi kavuşacak?
SON SÖZ
“Men”, tam bir görsel ve işitsel şölen. Sinematografisi, ses tasarımı ve müzikleriyle hayli estetik bir film. Birçok kişi tarafından “style-over-substance” (içerikten çok biçime önem veren) bir film olarak görülecektir. Öykünün hayli metaforik, sembolik, yoğun ve sürreal olması, geleneksel öykü anlatımını tercih edenler için yabancılaştırıcı bir faktör olacaktır. Ancak yoruma alan bırakan, bir bilmece gibi çözülmeyi talep eden filmleri ve psikolojik korku türünü seviyorsanız, bu filmden keyif alacaksınız. Bana yakın dönem filmlerinden en çok “Mother!”ı anımsattı ve benzer bir tat verdi. Alex Garland, kesinlikle gözünüzü üzerinde tutmanız gereken bir yönetmen. Jessie Buckley ise daha çok yükselecek, muhtemelen alternatif ve orijinal filmlerin yıldızı olacak çok yetenekli bir oyuncu. “Men”, korku türünün kendisini daima yeniden üretmeyi (ya da “doğurmayı” mı diyelim) başaran bir tür olduğunun kanıtı niteliğinde. Orijinal, sarsıcı, düşündürücü ve hayli rahatsız edici.
EMRE KARA
Tüm yazılarımın tüm hakları saklıdır. Kalbimde ve zihnimde. :)
10 Mart 2022 Perşembe
THE BATMAN (2022) - EMRE KARA
KARAKTERLER VE OYUNCULAR
Matt Reeves’in yönettiği yeni Batman filminde Batman’i
Robert Pattinson canlandırıyor. Pattinson, Matt Reeves’in filmi yazarken
aklında olan kişiymiş. Kendisi de küçüklükten beri Batman hayranıymış ve bu
rolü oynamayı istiyormuş. Filmde Batman’e eşlik eden ana karakterler Kedi Kadın
(Zoe Kravitz), Penguen (Colin Farrell) ve Riddler (Paul Dano). Yan rollerde
James Gordon (Jeffrey Wright), Carmine Falcone (John Turturro) ve Alfred (Andy
Serkis) önemli yer tutuyor. Bu karakterleri daha önce hangi filmlerde kimlerin
canlandırdığına bakalım:
Batman
Adam West – Batman: The Movie (1966)
Michael Keaton – Batman (1989) & Batman Returns
(1992)
Christian Bale –The Dark Knight üçlemesi (2005, 2008,
2012)
Ben Affleck – DCEU
Kedi Kadın
Lee Meriwether – Batman: The Movie (1966)
Michelle Pfeiffer – Batman Returns (1992)
Anne Hathaway – The Dark Knight Rises (2012)
Penguen
Burgess Meredith – Batman: The Movie (1966)
Danny DeVito – Batman Returns (1992)
Riddler
Frank Gorshin – Batman: The Movie (1966)
James Gordon
Neil Hamilton – Batman: The Movie (1966)
Pat Hingle – Batman (1989) & Batman Returns (1992)
Gary Oldman –The Dark Knight üçlemesi (2005, 2008, 2012)
J.K. Simmons – DCEU
Carmine Falcone
Tom Wilkinson – Batman Begins (2005)
Alfred Pennyworth
Alan Napier – Batman: The Movie (1966)
Michael Gough – Batman (1989) & Batman Returns (1992)
Michael Caine –The Dark Knight üçlemesi (2005, 2008,
2012)
Jeremy Irons – DCEU
TÜR VE ÖYKÜ
Yönetmen Matt Reeves’e göre film dedektif öyküsü, aksiyon
ve psikolojik gerilim türlerinin bir kombinasyonu. Hatta yer yer korku ve
film-noir türlerinden de esintiler taşıdığını söylüyor. Riddler, Gotham’daki
bazı güçlü ve önemli figürleri öldürmeye başlayınca, Batman de bu planın
sırlarını çözmeye uğraşıyor ve şehirdeki yozlaşmanın boyutlarıyla yüzleşiyor.
Bu yolculuğunda Batman’in düşmanları Riddler’ın yanı sıra Carmine Falcone ve
Penguen olurken, işbirliği yaptığı dostları ise Kedi Kadın ve James Gordon
oluyor. Sırlar açığa çıktıkça öykü hem Batman hem de Kedi Kadın için hayli
kişisel bir hal alıyor. Film üç saatlik süresine ve çok sayıda karakter
barındırmasına rağmen hayli derli toplu, takip etmesi hem yorucu olmayan hem de
keyifli olan bir öykü sunabiliyor, ki bu en güçlü yanı bence. Bunu, hem
karakterler hem de olaylar arasında anlamlı bağlar kurarak başarıyor. Öyle ki
bu film bir Batman filmi olmasaydı, normal bir suç-gizem filmi olsaydı da yine
çok iyi bir öyküsü olan çok iyi bir film olurdu. Senaryo yazılırken “Bir Batman
filmi yazıyoruz.” fikriyle değil de “Batman’i de içeren bir suç-gizem filmi
yazıyoruz.” fikriyle yola çıkıldığını düşündüm ve bunu çok takdir ettim.
ANIMSATTIĞI FİLMLER
- Film, Batman’i bir tür dedektif figürü olarak sunmasından
ötürü, klasik Hollywood film-noir’ları ile karşılaştırılabilir.
- Riddler karakteri, adalet güçleriyle kedi-fare oyunu
oynayan, onlara bilmeceler ve bulmacalar sunan psikopat bir seri katil. Bu
açıdan film, David Fincher’ın iki muhteşem suç filmiyle, “Se7en” (1995) ve
“Zodiac” (2007) ile karşılaştırılabilir. Nitekim Matt Reeves, Riddler
karakterini yazarken gerçek Zodiac katilinden esinlendiğini belirtmiş.
- Kedi Kadın’ın babasıyla olan problemli ilişkisi, daha
sonra bu ilişkiye Batman’in dahil oluşuyla oluşan üçlü denklem, Roman Polanski’nin
“Chinatown” (1974) filmini anımsatıyor.
- Carmine Falcone ve Penguen karakterleri, yeraltı/mafya
dünyasına ait karanlık figürler olmalarından ötürü, Martin Scorsese’nin benzer
karakterler içeren mafya filmlerini anımsatıyorlar.
- Reeves, senaryoyu yazarken “The Godfather”dan da (1972)
esinlenmiş. Batman için Michael Corleone (Al Pacino), Penguen için de Fredo (John
Cazale) karakterleri ilham kaynağı olmuş.
- Film hem Kedi Kadın’ı hem de Penguen’i önemli rollerde
içermesi açısından, Tim Burton’ın “Batman Returns” (1992) filmiyle de karşılaştırılabilir.
- Son olarak filmin fütürist, karanlık, yağmurlu, neon
ışıklı Gotham sinematografisi, “Blade Runner”ın (1982) sinematografisini
anımsattı bana.
BATMAN İMAJI
Matt Reeves, kendi Batman karakterini yazarken Kurt
Cobain’den etkilenmiş. Bruce Wayne’i sosyete mensubu bir playboy karakteri
olarak değil de, büyük bir trajedi yaşadıktan sonra münzevi hale gelmiş bir
karakter olarak yazmış. Robert Pattinson’ı da kısmen bu yüzden seçmiş, çünkü
onu da özel hayatına hayli önem veren ve şöhretten pek hoşlanmayan biri olarak
görüyormuş. Robert Pattinson’a göre Bruce Wayne, Batman olmakla takıntılı olan,
Bruce olmak istemeyen ve o yanını fırlatıp atmak isteyen bir karakter. Bruce
için Batman olmak, tuhaf bir tür terapi. Kendisini bu şekilde kurtarabileceğine
inanıyor. Ve aslında Batman olarak dışarı çıktığı her gece, annesiyle babasının
öldürüldüğü geceyi yeniden yaratmaya çalışıyor. Dövüştüğü herkes, aslında anne
babasını öldüren kişiler. Kısacası bu filmde, Batman’in süperkahraman yönü
kadar insani yönüne, psikolojisine de odaklanan bir karakterizasyon görüyoruz. Ayrıca
bu filmde Batman, daha çok bir dedektif figürü gibi: Karmaşık bir suç planını,
kanıtlar ve ipuçlarını inceleyerek çözmeye çalışan zeki bir dedektif.
DEVAM FİLMLERİ?
Robert Pattinson, Warner Bros. ile üç filmlik bir anlaşma imzalamış. Bu da yeni bir Batman üçlemesinin planlandığına delalet. Ayrıca filmin sonunda Barry Keoghan, Joker rolünde bir “cameo” yapıyor. Kendisi muhtemelen bir sonraki filmdeki esas kötü karakter olacak.
EMRE KARA
Tüm yazılarımın tüm hakları saklıdır. Kalbimde ve
zihnimde. :)
11 Ocak 2022 Salı
CENSOR (2021) - EMRE KARA
“Censor” çok başarılı bir psikolojik korku filmi. Sinemada en sevdiğim temalardan biri olan kurguyla gerçeklik arasındaki ayrımın yitimi üzerine bir film. Bunun yanı sıra travma, yas, suçluluk gibi kişisel temalar ve sinemada şiddetin toplumla olan ilişkisi, maskülen şiddet obsesyonu ve sansür kültürü gibi sinemasal temaları da ele alıyor. Filmlerin birer kurgu ürünü olmasının yanı sıra aslında subjektif “gerçeklik”lerimizin de birer kurgu ürünü olduklarını vurguluyor. Filmlerdeki korku, şiddet ve deliliğin, aslında yaşamlarımızın da son derece gerçek birer parçası olduklarını vurguluyor.
Film 1980’lerde geçiyor ve o dönemde İngiltere’de gerçek bir panik yaratmış olan “video nasty” fenomenine değiniyor. “Video nasty” terimi İngiltere’de Ulusal İzleyiciler ve Dinleyiciler Birliği tarafından, videokaset olarak dağıtımı yapılan bir dizi düşük bütçeli korku ve istismar filmini tanımlamak için üretilmiş bir kavram. Bu filmler 80’lerin başında basın, sosyal yorumcular ve dini organizasyonlar tarafından, şiddet içerikli olmaları nedeniyle eleştiriliyor. Bunun üzerine videokaset filmlerin de tıpkı sinemada gösterime giren filmler gibi sansür kurulundan geçmesine karar veriliyor. “Censor” filminin başkarakteri Enid de, bu sansür kurumu çalışanlarından biri. Dolayısıyla film, o dönemi yansıtması ve videokaset filmlerin ruhunu yakalaması açısından retro bir havaya ve meta-kurgusal bir doğaya da sahip. Enid’in, izleyip sansürlemesi gereken bir korku filmini, kendi geçmişine ait bir travmaya tekinsiz düzeyde benzer bulması, zaten onun mental çöküşünü tetikleyen ilk olay oluyor. Bunu izleyen süreçte film kurgu ile gerçekliği iç içe geçirerek, başkarakterin zihninde alevlenen cehennemi karmaşayı görselleştiriyor.
İngiltere yapımı olan “Censor”, Gallerli yönetmen Prano Bailey-Bond’un ilk uzun metraj filmi, ve bir ilk film olarak hayli etkileyici bir başarı. Başroldeki İrlandalı oyuncu Niamh Algar da bu başarının en önemli faktörlerinden biri. Akıl sağlığını ve gerçeklik algısını yavaş yavaş yitiren başkarakterin ruh hallerini çok iyi yansıtıyor. Kadın yönetmenlerin korku filmleri yapması az rastladığımız bir durum olsa da hemen her zaman ilginç örnekler ortaya çıkıyor, “Censor” da bu silsilenin en güçlü örneklerinden biri bence.
EMRE KARA
Tüm yazılarımın tüm hakları saklıdır. Kalbimde ve zihnimde. :)
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)